Gesjiedenis 1

Voordat de carnavalsvereniging de Bokkeriejers werd opgericht is er een tijd geweest dat er niet veel carnaval gevierd werd in ons dorp. Dit was vooral het geval in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog. Deze carnavalsloze periode heeft geduurd tot 1956, toen een aantal mensen in ons dorp toch vonden dat er carnaval gevierd moest worden. Diverse personen zijn toen gestart met een carnavalsvereniging, die ze betaalde uit eigen kosten. Hier werkten o.a. aan mee: Bakker, Moors, Geuyen, Seevens, Kessels, Bogie en Veuskens. Er werd een witte bok getimmert in de splinternieuwe werkplaats van Veuskens en carnavalsmutsen aangeschaft (afkomstig van Maastricht). Én ze hadden al meer dan 200 kaartjes verkocht voor de dansavond in de Piuszaal. 
Gelukkig bestaat de bokkekop van de scepter van de prins nog en die is ook gefotografeerd.

   
De bokkekop van de scepter van de prins (1947)

   
Oude carnavalsmuts van Veuskens, gebruikt in dezelfde tijd als de bokkekop

 

Gesjiedenis 2

Tösse 1730 en 1795 opereerdje in beide Limburgse – toendertiéd “De Landen van Overmaeze “ geneumdj – versjillende rouvers-bendes. In dè tiêd woorte ze plundjeraars, nachtdeeve of kneevelaars geneumdj. Biej nacht en òntie euverveele dees bendes kerke, kloeësters en boorehoeves. Un bende bestòng oet 40 tot soms waal 100 leeje. De meiste leeje woore allemoal hieël errem errebeijers of booreminse, mer auch minse van stiel zoeëas kleijermaekers, sjoönmaekers, kappers, vilders en herbergiers. Ze stonge ònger leijershap van eine Kapteijn.
Deeze Kapteijn deej auch alle veurbereijinge. Om lid te waere van dees plunderbendes most de “goddelooze eed’ aafgelagtj waere: “Ich zwèèr God aaf en de duivel aan”. De noeweling most dan un kruûsbieëldj of un Mariabieëldj vertrappe en met eige blood woort d’r as volwaardig lid ingesjreeve.

Euvervalle vònje altiëd plaats biej boôre of kerreke en instèllinge diej riek woore en dus good get koste misse. Un bendelid mocht auch noeëts veur zien eige plundere en stèèle. De buit mòst altiëd gedeiltj waere ònger de bendeleeje en de erremste minse diej ut haârd vandoon haaje. Laater woore d’r auch leeje biêj, diej ut neet zoeë nauw noome en veur eige gewin plunderdje. As d’r bendeleeje woorte opgepaktj door de Drossaards (soort Plies van toen), woorte ze gefoltertj òm ze tot spraeke te dwinge.
De tortuur of pienbànk bestòng oet: doemsjroéve, tortuursteufke (martelwerktuûg in’e vorm van unne stool met  sjerrepe pin, de Spaanse Steevel (steevele met pinne aan’e ziekantje diej noa binne gehaudj woorte), de Wipgalg (ophange aan’e henj op’e rògk, met nog ekstraa gewichte) en ut rekke (op un toâfel vastmaake en dan oetrein trèkke). Eine echte Bòkkeriejer, die aan zien aafgelagdje eed volduit, zal noeëts bekinne en woort dan auch meistàl tot de doeëd gemarteldj of opgehange aan’e galg.

Legende van'e Bòkkeriejers

De bendes pleegdje euvervalle door hieël Belsj en Nederlands Limburg. Ut gebeurdje gereegeldj, det d’r in eine nacht op versjillendje plaatse euvervalle gepleegtj woorte, diej op groëte aafstàndj van dein-danger aaflooge. Wiej waas det toch meugelek, det diej men zoeë snel van’e ein noa de angere plaats koste koome? In de tiëd dachte de minse dan auch, det de bendes op buk (ut bieëst van’e duüvel) door de locht vlooge van’e ein plaats noa de anger. Vandoa ès de naam “De Bòkkeriejers” ontstange. Ein anger verkloaring veur de naam is, det biej de eedaaflègging eine Zilvere Bòk op’e toâfel stòng.

De Bòkkeriejers en Tungelder

Roôndj 1750 waas in Bree un bekindje bende. Dees stòng ònger leijing van Kaptein Nolke van Gelaen (Nolke van de Wal). Deeze waäs as 17 joarige al eine echte Bòkkeriejer biej “de bende van Gelaen ònger leijing van zièn vaader. Toen de bende verroâje woort ès t’r gevluchtj noa Ophoove. Zien broor Naard is opgepaktj en 2 waeke laater opgehange. Wat laater ging Nol noa Bree, woeë d’r introuwdje biej herberg “De Kouter”. Hiêj ontstòng de beruchste en meist gevreesdje bende oet Belsj-Limburg ònger zien leidersjap.

D’n ieërste euverval waas op un rieke weduwe van’e brouwer en dees streèk leeverdje 50000 goudstökke op. Binne 3 joar gruudje de bende oet tot 40 leeje woeë ònger auch Nolke’s vrouw Barbertje en nog 3 anger vrollie. Deez Vrollie woore zeeker neet de minste in’e groep. Noa etteleke joare van rauve en plundjere woorte Nolke en nog 5 van zien kopstökke opgepaktj noa eine mislôkdje euverval. De euverige bendeleeje beraamdje zellefs eine inbraak in’e gevangenis, woeë de 6 kopstökke opgesloote zoote, om ze vrièj de kriêge. Ofzjoeën alles perfekt waas geregeldj mislôkdje dit en woorte d’r nog 12 Bòkkeriejers opgepaktj.

De bende zaat noë ongevieër hieëlemoal in’e kélder van’ e gevangenis. Drossaard Jan Mathijs Clercx woeêj –koste waat kostj- de bende oetroeje en probeerdje ònger tortuur bekintjenis aaf te dwinge. Dit lökdje biej ein lid, mer de rest heel zich aan’e “eedbelofte” diej ze aafgelagtj haaje. Door dees bekintjenis woorte nog 3 leeje opgepaktj en alle woorte veroordeiltj tot de galg. De verroâjer dè vriendje mèt de dochter van unne Drossaard kreeg graasie en most vluchte. Hè laefdje wieter onger unne angere naam en werrekdje op un kastieël in Kèèsing. Nolke woort noa de galg gebrachtj en kreeg nog ein kâns òm zich te bekieëre door ut kruüs te kusse, mer hè vertrapdje ut. Hè woort opgehange en zien lichaam bleef 7 daag aan’e galg hange veur raavevoor en om de minse te waarsjuuwe wat det de gevollege zeën aase as Bòkkeriejer weurst opgepaktj.

Barbertje vluchdje noa de oppakking van Nolke met zoon Jan noa Neeroetere. Ze laefdje doa ònger de naam Anna en Jan Teeuwen. Jan haaj gezwoore de doeëd van zien vaader te wreeke en sloot zich aan biej de bende van Nerroetere woeë hè al drek as 18 joarige Kapteijn woort. De listige streëk van zien vaader zoote hum auch in ut blood en zien bende pleegdje völ gewaagdje euvervalle woeëbiêj ze auch gereegeldj mòste vluchte. Ze pleegdje zellefs oeëts 3 euvervalle op boerderieje in eine nacht. Drossaard Clercx woort beneumtj tot Luitenant Drossaard van ut ambt Stokkum en woeëj d’r alles aan doön òm de bende op te ruume.
De bende van Neeroeteren ging saamewerreke met de bende van Maaseik, diej ònger leijing van Philip Mertens stòng. Tiedes un vergaadering biej deeze Kapteijn woort d’r eine inval gedoän en inkele woorte opgepaktj. Kapteijn Mertens kost òntsnappe mer woort herkintj en most dus vluchte. Oeteindelek woort d’r opgepaktj in Antjwerpe en op 21 september 1793 oopebaar geradbraaktj en gewurgdj op’e groeëte merretj.

Jantje van de Wal kreeg ut leijersjap van beide bendes en is drossaard Clercx steeds te slum aaf. Ze beraame unne moord op Clercx, mer diej mislöktj. Toen woort de vriendin van Jan, Leentje, omgesjooldj tot barbier en kriegtj van Jan de opdracht om Clercx tiedes ut sjèère de hals door te snieje. Mer Leentje vermoordj de verkieërdje: ut waas eine boode die Leentje kwaam oethuere. Zoeëdoondje woorte d’r völ bendeleeje opgepaktj en dooke Jan en Leentje ònger biej un bendelid in Maaseik. Leentje woort laater toch opgepaktj en opgehange op Siemkesheuvel aan’e randj van Maaseik. Jan, dè belooftj haaj zich te vreeke, prbeerdje nog us de Drossaard van ut laeve te beraüve, mer auch dit ging weer mis. Op ut nipperke kost Jan gewòndj nog de Maas euverstéèke en vluchdje richting Nederlands Limburg.

Ieërst zocht hè òngerduikplaatse in’e buurt van Gelaen, mer oeteindelek is d’r op un geheimzinnige meneer terecht gekoome in eine herberg in os Tungelder. Doa heet d’r zich hieël stillekes gehoaje, mer omdet d’r in ut deepste geheim waarsjienlek nog mieë ooperaasies heet beraamdj, kreeg hè de biejnaam “De Zwarte Kapteijn”. Hè is noeëts gepaktj. De herberg waas gelaege in de buurt “ut Teurke” en de inmiddels verdweene herberg is sins de tiëd, in’e volksmoôndj genaamdj: “biej de Kapteijn”.


Ut bieëldj van'e legende van' e Bokkeriejers steit op ut Barbaraplein midden in Tungelder.
Teeves kense doa auch nog eine kieër de legende leeze.

Verder nieuws:

 Geheimzinnige tekens...
 Verder heeft de Dorpsraad op diverse plaatsen in Stramproy geheimzinnige tekens op de trottoirs ontdekt. Deze stonden vooral bij roemruchte voormalige inwoners van Tungelroy, die nu wonen in Stramproy. In het duister van de avond werden deze tekens aangebracht, door brede stoere mannen, die met een hogedruk spuit en een sjabloon op vernoemde adressen aan de slag gingen. Wie weet wat hier gaande is ? Zijn de Bokkerijders wedergekeerd, om bij nacht en ontij hun slag te slaan ???
(Bericht dorpsraad Stramproy d.d. ma 31-10-2011)